مهرداد هرسینی: بیداری ایرانیان – بخش سی و شش

اموال و دارایی های رضا شاه

در رابطه با ابعاد دارایی های رضا شاه تحقیقات زیادی صورت گرفته است که تماما بر دخل وتصرف , غارت , دزدی و فساد با هدف کسب مال و اموال تاکید دارند.

برای نمونه و با یک نگاه اجمالی به این روند باید تاکید نمود, درحالیکه وی پیش از کودتای 3 اسفند و به قدرت رسیدن فقط دارای یک خانه کاه گلی بود , اما در زمان سقوط و ترک ایران بنابر اسناد منتشره تنها بیش از 44 هزار قطعه زمین بنام وی و خاندان پهلوی و بیش از 68 میلیون تومان  آن زمان ,  به ثبت رسیده است.

در سایه به این حجم بزرگ نیز باید به مقادیر انبوهی طلا , جواهرآلات , فلز های قیمتی ,  پول نقد و یا اسناد معتبر بانکی اشاره نمود تا بدین سان پازل غارت و چپاول از سوی دربار پهلوی تکمیل گردد.

براین اساس داده های معتبر داخلی و بین المللی تاکید دارند  که اموال رضا شاه شامل مبالغ هنگفتی پول در حساب‌های بانکی داخلی و خارجی، زمین‌های کشاورزی وسیع در مازندران و انبوهی  دارایی‌های دیگر بود از طریق منابع مختلف مانند « بودجه‌های دولتی، مالیات‌ها، درآمدهای نفتی و انحصارات» کسب شده بوند.  

یک گزارش خارجی در این رابطه می نویسد : « ثروت نقدی او در داخل کشور تنها مبلغی حدود ۴.۲۵ میلیون دلار (۶۸ میلیون تومان ) گزارش شد، که نزدیک به نیمی از کل نقدینگی کشور در آن زمان بود، و این مبلغ ثروت ارزی او در خارج از کشور را شامل نمی‌شد». (سایت ویکی پدیا)

بنابراین اطلاعات , رضا شاه این حجم بزرگ از درآمد های غیر قانونی را از طرق مختلف مانند دست بردن در بوجه کشور, شهرداری ها , اخذ مالیات های سنگین از ملاکین و خرده بازاریان , دست بردن در درآمد ها ی نفتی , افرایش قیمت با رشد تورم , رانتخواری , دریافت پورسانت از شرکت های بزرگ خارجی , تصرف اموال و زمین های کشاورزان , صادرات غیرمجاز و سود های حاصل از درآمد های ملی,  به ثروت رسید.  

در خصوص مصادره زمین های کشاورزان , شمس‌الدین امیرعلایی در کتاب «شکوفایی دیکتاتوری» اعتراف کرده است  «رضاشاه پس از بازدید از هر ملکی می‌گفت: ملک من نباید آماده باشد و مثلا راه داشته باشد؟ فوراً وزارت راه مکلف بود، مجاناً راه بسازد. وزارت کشاورزی تراکتورها و ماشین‌های کشاورزی را مجاناً به کار اندازد، پست و تلگراف دایر شود و در نتیجه همه و همه به خرج دولت پایان یابد. موقع خرید محصول برنج و گندم و غیره نیز، دولت آن را دولّا پَهنا بخرد؛ زیرا محصول ملک شاه است و ناچار باید به قیمت زیادتر از معمول خریداری شود».

در نمونه ای دیگر نیز رئیس دفتر رضا شاه , رحیم هیراد در دفتر خاطرات خود می نویسد: « رضا شاه عجیب به تملک اراضی مردم علاقه داشت و به نوعی جنون زمین خواری مبتلا بود. علاقه به تملک اراضی و باغات و مزارع و روستاها یک بیماری مزمن و مهلک در این مرد بود و هر محل خوش آب و هوا را که می دید تصاحب می کرد».

همچنین حسین فردوست , سرلشکرارتش شاه در خاطراتش می‌نویسد: «رضاخان در طول سلطنتش تمام املاک مرغوب شمال را به زور سرنیزه به نام خود کرد. البته گاهی هم پول مختصری به عنوان بهای آن می‌داد. املاک را به منطقه‌های مختلف تقسیم کرد و در هر منطقه یک افسر گمارد و کل املاک او را سرلشکر کریم آقاخان بوذرجمهری اداره می‌کرد».

بعد ها پس از سقوط رضا شاه با توقیف اموال وی  از سوی دولت انگلیس , گوشه هایی از ابعاد غارت و چپاول از سوی دربار برملا گردید. برای نمونه محمد رضا شاه , فرزند وی پس از سقوط پدر,  طی سفری به اروپا تلاش نمود تا اموال مصادره شده را در سایه برقراری ارتباط با شرکت نفت انگلیس و توافق برسر صادرانت نفتی به این کشور, آزاد نماید.

روزنامه «تریبون دوناسیون» در لندنطی مطلبی در آن زمان ضمن پرده برداشتن از این داد و ستد , از جمله نوشته است : «در پی گفتگو های شاه با مقامات انگلیس  «راجع به دارایی رضاشاه که در بانک انگلیس توقیف شده؛ دولت انگلیس موافقت کرد که مخفیانه قسمتی از این دارایی‌ها را از توقیف خارج کند و در عوض، امتیاز بانک شاهنشاهی در ایران تجدید شود. زیرا برای شرکت نفت ایران و انگلیس مشکل است که بدون وجود یک بانک انگلیسی که از وی حمایت کند، به کار خود ادامه دهد».

بدین سان تصمیم برآن گرفته شد که دارئی های بلوکه شده  بطور تدریحی و در زمانبندی های مختلف به بانک شاهنشاهی منتقل و در ازاء آن , معاملات نفتی با شرکت نفت انگیس برقرار گردد. همچنین برای آزاد سازی اموال رضا شاه در سوئیس نیز تصمیم برآن شد تا وی طی سفری به این کشور , موضوع را حل و فصل و پول ها , جواهرات و اموال را آزاد نماید.

لذا این نکات برخلاف تمامی ادعا های خانواده پهلوی می باشد که براساس آن گوئیا رضا شاه از هیچ دارئی برخوردار نبوده است.!! همچنین باید تاکید نمود که یک افسرقشون  قزاق که بعدها به تخت سلطنت رسید , چگونه توانسته بود تنها  طی یک دوره 15 ساله سلطنت  به یکی از ثروتمند ترین مردان در آسیا تبدیل گردید؟  

ادامه دارد