پروین در سال 1285 و همزمان با آغاز جنبش مشروطه در ایران در شهر تبریز در خانواده ای اهل ادب و قلم چشم به جهان گشود. دوران زندگی پروین با صدور فرمان مشروطیت، فروپاشی حکومت قاجار، بر تخت نشستن رضا شاه و استبداد بیست سالهٔ او و جنگ جهانی اول همراه بود که تمامی این رویدادها باعث آگاه شدن پروین به مسائل روزگار خود و حساس شدن او به این رویدادها شد. پدر پروین همواره یکی از مشوقان او در زمینه ادبیات فارسی بود, بطوریکه نخستین علائم استعداد ذاتی خود را در 7 سالگی با سرودن قصید ای ساده به بیرون ساطع نمود. پروین اعتصامی در سال ۱۳۰۳ دوره مدرسه دخترانه امریکایی را با موفقیت به پایان برد و در جشن فراغت از تحصیل خطابه جالبی با عنوان زن و تاریخ ایراد کرد. او در آن جشن دربارهٔ بیسوادی و بیخبری زنان ایران حرف زد. اعتصامی در قسمتهایی از سخناناش که به «اعلامیه زن و تاریخ» معروف است، میگوید: ایرانی باید ضعف و ملالت را از خود دور کرده، تند و چالاک این پرتگاهها را عبور نماید. امیدواریم به همت دانشمندان و متفکرین روح فضیلت در ملت ایجاد شود و با تربیت نسوان اصلاحات مهمه اجتماعی در ایران فراهم گردد. در این صورت بنای تربیت حقیقی استوار خواهد شد و فرشته اقبال در فضای مملکت سیروس و داریوش بالگشایی خواهد کرد