مهرداد هرسینی
شاه – خرید های دیوانه وار تسلیحاتی
به موازات این بریز و بپاش ها, شاه به گسترش بی رویه ی ارتش بعنوان ,, حامی اصلی ,, خود تاکید فراوان داشت. دیکتاتوری پهلوی پس از کودتای 28 مرداد وزارت دفاع را به ,, وزارت جنگ ,, تغییر نام داده بود نخستین سوال در بین سران رژیم پهلوی این بود که شاه سرانجام با چه جریان و یا با چه کسی ,, سر جنگ ,, دارد. شاه با نظارت و کنترل مستقیم بر وزارت جنگ , پرسنل دویست هزار نفری ارتش در سال 1342 را به دو برابر آن تا سال 1356 افزایش داد که از آن جمله نیروی دویست هزار نفری زمینی, 60 هزار نفری در ژاندارمری, 100 هزار نفری در نیروی هوایی, 25 هزار نفری در نیروی دریایی و 17 هزار نفر گارد شاهنشاهی بودند. در همین راستا شاه بودجه ی نظامی کشور را طی همین دوران از 293 میلیون دلار به 7,3 میلیارد دلار افزایش دا
زراد خانه ی شاه تا پایان دوران حکومت پهلوی از جمله عبارت بودند از:
,, 20 هواپیمای جنگی تام کت اف 14 , 190 هواپیمای جنگی اف 4, 160 جنگنده ی اف 5, 10 هواپیمای باری بوئینگ 707, 800 هلیکوپتر, 28 هاور کرافت, 760 تانک چیفتن , 250 تانک اسکورپیون, 400 تانک ام 47 , 460 تانک ام 60, و یک ناوشکن اسپروونس بود. بعلاوه سفارشات تسلیحاتی شاه تا زمان تحویل در سال 1357 با ارزش 12 میلیارد دلار بود کهشامل: 202 هلیکوپتر توپدار, 326 هلیکوپتر نفربر, 160 هواپیمای اف 16, 209 هواپیمای اف 4, 7 بوئینگ, 3 ناو شکن اسپرووانس, 10 زیر دریایی هسته یی بود ,,
ایران بین دو انقلاب- آبراهامیان
رئیس ستاد ,, بزرگ ارتشداران,, بعدها در خصوص سفارشات و خرید های تسلیحاتی گفت که تمامی آنها به تصمیم شخص شاه انجام میگرفته و هیچ یک از امرای ارتش در این خریدها سهیم نبوده اند.
,, اعلیحضرت شخصا انتخاب میکرد, دستور میداد به طوفانیان که برود بخرد. نه وزارت جنگ روی این خریدها کنترلی داشت, نه ستاد بزرگ ارتشداران. اعلیحضرت بود و بانک مرکزی و طوفانیان و سفارت آمریکا. اصلا ارتش هم اطلاعی نداشت. وقتی شما اسلحه میخرید, اولا باید بدانید این اسلحه را برای چی میخرید؟ برای کدام ارتش میخرید؟…….. ما همینطور نشسته بودیم, یک روز می گفتند 800 تانک میآید. نه حساب کرده بودند که خوب این 800 تانک که می آید, اول آدم لازم دارد, جا میخواهد, اینها آموزش لازم دارند, وسائل آموزشی لازم دارند. بعد لجستیک می خواهند, چه وسائل نگهداری لازم دارد. چه وسائل هدفیابی لازم دارد؟ چه سیستم فرماندهی لازم دارد؟…. ارتش ایران یک هدف نیرو نداشت یعنی ,, فورس اوپژکتیو,, نداشت. یعنی معلوم نبود که این ارتش در زمان جنگ بالمال چه باید بکند. اگر یک جنگی در بگیرد این ارتش چه باید باشد؟ علیه کی هست , علیه چه نیروئی است و چقدر نیرو میخواهد درست بکند که در مقابل بجنگد…….. هیچوقت یک هدف نیروئی در ارتش نبود. یعنی معلوم نبود که این ارتش را که درست شده, برای مقابله با کیست؟ برای مقابله با جنگ شوروی است؟ برای جنگ با عراق است؟ برای ایستادگی کردن احتمالا مقابل ترکیه است؟ افغانستان است؟ پاکستان است؟ کیست؟ آخر هدف باید روشن باشد. اما ارتش ایران این هدف را نداشت. ثانیا سیستم فرماندهی اش خیلی کج و کوله بود. در قانون اساسی نوشته بودند, فرماندهی قوای بری و بحری و فلان اینها با شاه است…..خب هیچکس اختیاری نداشت. فرمانده نیروی زمینی اختیار نداشت. فرمانده نیروی هدائی اختیار نداشت, دریایی اختیار نداشت.,,
انقلاب ایران به روایت بی بی سی
به گفته ی نزدیکان شاه وی پس از این وقایع دچار نوعی ,, عدم تعادل روحی و روانی,, شده بود. فریدون هویدا در کتاب سقوط شاه میگیوید:
,, توجه شاه به مصاحبه هایی که شاه بعد از 1353 انجام داد, این سوال را مطرح میکند که آیا او دچار جنون قدرت طلبی شده بود یا آنکه پیش از موعد به تصلب شرائین مغزی گرفتار آمده بود؟…….مطمئن نیستم کدامیک. ولی اگر چنین نبود, او چطور میتوانست بگوید که ما در ایران شکنجه های بدنی را تبدیل به شکنجه های روانی کرده ایم؟…. شاه هرچه از حساسیت و توجهش به گفته های مردم و افکار عمومی کاسته می شد, به همان نسبت در دنیای اوهام و خیالات که برای خودش ساخته بود, فرو میرفت و به کسانی شباهت می یافت که دچار عقده های خود بزرگ بینی و یا ,, شیزوفرنی ,, هسند. در سپتامبر 1355 گرومیکو وزیر امور خارجه ی وقت شوروی ضمن ملاقات با وزیر خارجه ی ایران در نیویورک با لحن طعنه آمیزی به او گفت: اینهمه سلاحی که شما در ایران انبار کرده اید ما را بفکر انداخته است و موقعی که وزیر خارجه ی ایران پاسخ داد: این موضوع از نظر دفاعی برای ایران اهمیت دارد و باید بدانید که ما هرگز قدمی علیه همسایه ی شمالی خود بر نخواهیم داشت, چون به این مسئله واقفیم که نیروی ما هیچگاه بپای نیروی شما نخواهد رسید….گرومیکو بلافاصله در جوابش گفت: طبعا تعجب ما هم در این است که پس شما این همه اسلحه را برای مقابله با چه کشوری لازم دارید؟ علیه عراق که کشوری کوچک است و به پای شما نمیرسد. علیه شیخ نشین های عربی؟ که اصلا از نظر نظامی قدرتی ندارند. علیه عربستان سعودی که به هیچ وجه نمی تواند برای ایران تهدید آمیز باشد….پس علیه چه کسی؟
جاه طلبی و خود بزرگ بینی شاه اکنون زبانزد خاص و عام شده بود. وی همواره تاکید داشت که خود را در رده ی پنجمین کشور قدرتمند جهان قراردهد و این مطلب را بارها در مصاحبه ها و یا سخنرنی ها گفته بود. ارتشبد جم, رئیس ساد ارتش شاه در پاسخ به این سوال می گوید:
ارتش ایران حداکثر در حدود شش لشگر بود. آخر با شش لشگر مگر میشود پنجمین قدرت جهان شد؟… آخر یک ارتشی برای اینکه بخواهد نیروی پنجم جهان بشود, باید زیر بنای محکمی داشته باشد…یک سیستم صنعتی داشته باشد که بتواند تمام احتیاجات جنگ را تامین کند. یک ارتشی که حتی برای نفت, یک روز که اعتصاب کردند, بنزین نبود که مجبور شدند از آمریکا بنزین بیاورند, چطور ممکن است که نیروی پنجم جهان بشود. یا اینکه تمام قطعات یدکی آن باید از آمریکا بیاید که اگر نیاید, میخوابد و یا از آلمان و یا از فرانسه بیاید. این ارتش چطور ممکن است ارتش پنجم جهان باشد؟,,
همان منبع بالا
نمونه ی دیگر این گزافه گویی ها سیاست ,, تمدن بزرگ,, از سوی شاه بود. وی در نهم ژوئیه 1959 (1338 شمسی) طی مصاحبه یی با روزنامه فیگارو از جمله میگوید: ,, شما به من دهسال فرصت بدهید, تا ایران را بار دیگر به یکی از قدرتهای بزرگ جهان تبدیل کنم,,.
در زمینه ی خارجی بسیاری از کشورهای همجوار اکنون شاه را یک ,, خطر تلقی,, میکنند و در زمینه ی داخلی نیز شاه بدلیل سرکوب و اختناق و همچنین نداشتن پایگاه مردمی توان جذب نیروهای کارآمد و رونق دادن به بازارکشور را نداشت. لذا طی یک دوران بسیار کوتاه این ,, شکفتگی کاذب,, به زمستانی سرد تبدیل شد و تورم اقتصادی و فساد اداری سراسر جامعه و دستگاه اداری کشور را فراگرفت.
ادامه دارد