مهرداد هرسینی
بخش دهم – ترور منصور
دولت علم در اسفند 1342 از كار بركنار شد و جاي وي را حسنعلي منصور گرفت. نخستين كار منصور مساعدت جويي از خميني بود و يكماه بعد و همانگونه كه در بالا گفته شد، مجددا وي را به قم فرستاد. وي همچنين جناح نويني در ايران كه به جناح « سرمايه داري وابسته » معروف شده بود را سازماندهي و براه انداخت. شاخص اين جناح « حزب ايران نوين » بود كه بر نقش خاص شاه در كشور و برقراري مناسبات وابسته گرايانه تاكيد داشت. براي مثال در پاييز 1343 دولت منصور قرارداد خائنانه و وطن فروشانه ي « كاپيتولاسيون » با آمريكا را منعقد نمود.
كاپيتولاسيون به معني دقيق از لاتين به فارسي يعني « تسليم محض » ميباشد. بر اساس اين قرارداد، « دادگاهها و دستگاه قضايي ايران حق محاكمه ي مستشاران و كارمندان آمريكايي در ايران را كه مرتكب جرم شده اند، ندارند.»
روز چهار آبان خميني دوباره طي يك سخنراني مجددا شاه را « نصيحت » ميكند و از جمله از دانشجويان و مردم ميخواهد تا با « آرامش » با رژيم برخورد كنند:
« بر اساتيد دانشگاه است كه جوانان را از آنچه زير پرده است مطلع كنند. بر جوانان دانشگاهي است كه با حرارت با اين طرح مفتضح مخالفت كنند و با آرامش با شعارهاي حساس مخالفت دانشگاه را به ملتهاي دنيا برسانند….»
«« خميني و جنبش – انتشارات 15 خرداد »
در پي اين سخنراني ، شاه روز سيزده آبان همان سال ، خميني را به تركيه تبعيد كرد. دولت تركيه نيز، بدليل گرفتاريهاي داخلي خود و از آنجاييكه نميخواست بر مشكلات داخلي خويش بيافزايد، به شاه فشار آورد و سرانجام براساس توافق شاه با دولت وقت عراق، وي به نجف تبعيد شد.
« در محيط نجف غير از همين تعداد معدود طلبه يي كه با او بودند و آنها هم از ايران رفته بودند، در انزوا بود.خودش در مجالس شركت نميكرد، نه در ختمي ، نه در جشني، نه در عيدي، هيچ شركت نميكرد. خيلي بندرت. در آنوقت كه من رفتم آنجا، من فكر ميكردم كه از ايران مرتب به او اطلاع ميرسد. ديدم نه مرجعهاي اطلاعش همان اطلاعات و خبرهايي است كه به اروپا در نشريات يا مكاتبات به نجف منتقل ميشود، پول و اينها ظاهرا براي او بيشتراز ديگران ميرسيد.، اينجور كه ناظرش ميگفت يعني شيخ علي خلخالي بود. ناظر اين مراجع بود در نجف. او به من گفت اولا بيشترين پول براي او ميرسد. اما تماس بطوريكه مثلا خبر بدهند، اطلاع بدهند و وضع را بگويند، نبود. »
«« مصاحبه با بني صدر – انقلاب ايران به روايت بي بي سي »»
در اول بهمن 1343 حسنعلي منصور ناقد قراداد « كاپيتولاسيون » و طراح « جناح نوين » به هنگام بردن لايحه ي قرارداد نفت به مجلس در مقابل درب ورودي مجلس شورا توسط « فدائيان اسلام » بضرب گلوله به قتل ميرسد. قتل منصور ضربه ي بزرگي به حاكميت شاه محسوب ميشد . شاه در اين زمان براي قدرت نمايي بلافاصله امير عباس هويدا را به نخست وزيري بر مي گزيند. وي قريب سيزده سال و تا مدت كوتاهي قبل از انقلاب ضد سلطنتي و سرنگوني رژيم شاه در اين مصدر باقي ميماند.
با شكست جنبش پانزده خرداد و همچنين شكست كليه ي جريانات رفرميستي ، نسل جوان آن دوران اكنون به اين نتيجه ميرسند كه « مبارزه ي مسالمت آميز ديگر با بن بستي روبرو شده كه شكستن آن احتياج به گزينش« شيوه هاي تازه يي براي مبارزه » دارد.
با اين انديشه بود كه قشر جوان متشكل از نيروهاي آگاه و مبارز به مصاف دربار و ارتجاع برخاستند و تا مقطع قيام ضد سلطنتي و با وجود بسياري از توطئه هاي ارتجاعي و استعماري، فرمولي ديگر براي « سرنگوني رژيم شاه« از طريق مبارزه ي مسلحانه و قيام مردمي » پيدا نمودند كه در بخش هاي آينده به آن خواهيم پرداخت.
ادامه دارد