روایتی از تاریخ معاصر ایران – بخش سی و هفتم

مهرداد هرسینی

دیکتاتوری پهلوی  بلرزه افتاده

با پایان یافتن جنگ ویتنام و با توجه به ابعاد گسترده ی نقض حقوق بشر در جهان سازمانهای حقوق بشری دست به سازماندهی و شکل گیری جدیدی میزنند و مسئله جهان شمول و فرامرز بودن حقوق بشر در دستور کار افکار عمومی قرار میگیرد.

با رشد و گسترش این تفکر,  به تبع آن نیز موج اعمال فشار بر حکومت های دیکتاتور در این  زمینه  افزایش می یابد.

تا قبل از آمدن رئیس جمهور جدید, دمکراتها بر خلاف رقیب اصلی خود یعنی جمهوری خواهان از انسجام در سیاست خارجی بر خوردار نبودند ولی با آمدن کارتر این نقیصه در دستگاه آنان بر طرف گردید و سیاستگذاری در آن کشور تقسیم گردید. اکنون با اعلان این سیاست , رژیم شاه با تنش جدی روبرو و خود را غافل گیر شده می بیند.

اولین سری از تظاهرات دانشجویی علیه شاه در همین سال برگزار گردید که تا پایان کار شاه در سال 1357 همچنان و بدون انقطاع ادامه یافت. در بهمن ماه همان سال رژیم شاه 375 زندانی را عفو کرد و برای نخستین بار در سال 56 به صلیب سرخ جهانی اجازه ی بازدید از بیست زندان در ایران را صادر نمود. شاه که اکنون موقعیت خود را در پی فشار های داخلی و بویژه پس از شروع مبارزه ی مسلحانه  در خطر می بیند , در اردیبهشت سال 56 با یکی از نمایندگان عفو بین الملل دیدار کرد و قول مساعدت برای بهبود وضعیت زندانها داد.

,,در 26 مرداد شاه نخست وزیر مادام العمر خود, امیر عباس هویدا را بر کنار کرد و به جای او جمشید آموزگار را منصوب نمود. در 18 مهر در مناطقی از تهران مثل مجیدیه, سلیمانیه, شمس آباد, خاک سفید, شمیران نو و ….. تخریب خانه های خارج از محدوده به درگیری خشونت بار بین مردم و ماموران حکومت منجر گردید. روز 25 آبان شاه به دیدار کارتر رفت و پس از بازگشت در نطق معروف اش وعده ی آزادی به مردم داد.

گروه هایی چون بازرگان و هم مسلکان او , ملی گراها و لایه هایی از محافظه کاران به جنبش دمکراتیک پیوستند. در اوایل آذر ماه خمینی نیز با ارسال نامه یی مخفیانه به ,, آقایان علما,, از آنان خواست که وارد میدان شوند و ترس را کنار بگذارند,, 

هفته نامه ایران زمین شماره 74 

از پانیز 1355 تا نوشتن نامه اعتراضی خمینی ,  حرکات اعتراضی مردم به یمن مبارزات نیروهای مجاهد و مبارز اکنون به راه افتاده بود. دانشگاهیان روشنفکران و نیروهای مردمی دست بکار شده و اولین  تظاهراتهای دانشجویی در این زمان شکل داده و کانون نویسندگان هسته ی اولیه خود را براه انداخت. در بهار و تابستان همان سال در گیری های گسترده یی بین ساواک و دانشجویان دانشکده پلی تکنیک تهران بوقوع پیوست و کانون نویسندگان در انستیتو گوته شبهای شعر برگزار نمود که موجی از حمایت مردم و انگیزه های مبارزاتی با خود بهمرا آورد.

قبل از آن نیز نیروهای انقلابی با مبارزات وجانفشانی های خود بذر و جوانه های انقلاب را در میان مردم کاشته بودند. در این میان بود که سرو کله ی ,, دزدان انقلاب ,, پیدا شد تا به ,, کاهدان,, بزنند.

 همانگونه که گفته شد در آبان 1356 شاه به آمریکا میرود. زیرا اکنون پس از یک سال از بروی کار آمدن کارتر میگذرد و شاه تا کنون جواب مشخصی از سوی این کشور دریافت نکرده است. هر آنچه که تا آن زمان در خصوص سیاست گذاری رد و بدل شده بود, عبارات و اشارات ضد و نقیضی بود که شاه را به سردرگمی و بلاتکلیفی کشانده است. 

لذا ,, شال و کلاه,, کرده و خود راهی ایالات متحده میگردد تا سیاست های کارتر را از زبان وی بشنود. هممزمان با ورود شاه به این کشور تظاهرات گسترده یی از سوی ایرانیان علیه وی برگزار میشود که به درگیری هایی بین تظاهر کنندگان و پلیس می انجامد. ابعاد این درگیری ها تا آنجا بود که پلیس از گاز اشک آور استفاده میکند, بطوریکه گاز به محوطه ی کاخ سفید میرسد. بسیاری از رسانه های بین المللی تصویر ,,شاه گریان,,در محوطه ی کاخ سفید نشان دادند.

ادامه دارد