مهرداد هرسینی
دیکتاتوری شاه – شکست رفرمیست ها
نخست وزیر , جمشید آموزگار از آنجائیکه نتوانسته بود شاه را به کاهش خرید های نظامی متقاعد کند,اکنون دست به کاهش هزینه های جاری کشور میزند تا از طریق ,, طرح رکود ملایم ,, تورم را تحت کنترل در آورد. وی همچنین امتیازات ویژه یی را برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنایع و معادن قائل میگردد تا از این طریق بتواند زمینه را برای ایجاد تفاهم با جناح راست فراهم آورد. در اواخر این ماه بازرگان نامه یی به شاه نوشت و در آن از وی خواست تا با او به مصاحبه تلویزیونی بنشیند. وی در این نامه از جمله مینویسد:
,, این جانب آمادگی و اشتیاق و درخواست خود را برای چنین مصاحبه تلویزیونی اعلام میدارم و فکر میکنم شایسته ی مقام شاهنشاهی نیز چنین باشد که یکبار با معترضین خود بجای چماق و مسلسل و تانک با سلاح منطق و قانون روبرو شود,,.
هفته نامه ایران زمین شماره 77
اما مردم بدون توجه به چنین نامه پراکنی هایی در کوی برزن و خیابانها در پی سرنگونی شاه بودند. در 19 مرداد درگیریهای گسترده یی در اصفهان بین مردم و ارتش بوقوع پیوست. در این درگیریها شاه به سرکوب و قتل عام بی سابقه ی مردم بی دفاع دست زد. ابعاد این کشتار بحدی بود که رژیم ناچار شد علاوه بر برقراری حکومت نظامی یکماهه, برای دستیابی به علل آن ,, هیئت تحقیق,, تشکیل داده و به بررسی دلائل و علل واقعه بپردازد.
در این ایام خمینی برای نخستین بار وارد صحنه میشود و روزنامه ی لوموند چاپ پاریس مصاحبه یی با وی انجام میدهد. در پی این مصاحبه رادیو بی بی سی تبلیغات علیه شاه را فعال میکند. این رادیو ,, مطالبی درباره شکنجه و فشار در زندانهای ایران منتشر کرد که در مطبوعات انگلیس انعکاس گسترده یی یافت. رادیو بی بی سی از این پس نقش سخنگوی خمینی را بعهده گرفت,,
همان منبع بالا
در 28 مرداد همزمان با سالگرد کودتای 28 مرداد قریب 600 نفر در یک آتش سوزی عمدی در سینما رکس آبادان در میان آتش سوختند. فردای آتش زدن سینما رکس آبادان, مردم و خانواده های قربانیان به خیابانها ریختند و عله شاه و ساواک دست به تظاهرات گسترده یی زدند. به باور مردم سرنخ این جنایات به دستگاه سرکوب و اطلاعاتی رژیم شاه بر میگردد, اما بعد ها مشخص گردید که افراطیون مذهبی در پشت این جنایت سازمان یافته قرار داشته اند.
« این رخداد زمانی آغاز شد که چهار نفر قبل از آتش زدن، ساختمان را به تینر آغشته کرده بودند. نسبت دادن این حمله به حکومت پهلوی، عامل برانگیختن انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود، که منجر به سرنگونی حکومت سلطنتی ایران شد.[ تعداد ۶۳۰ نفر از کسانی که به دیدن آخرین سانس رفته بودند در آتش سوختند. تعداد کشتگان بعداً به بیش از ۶۷۷ نفر افزایش یافت» ( دانشنامه ویکی پدیا)
در همبستگی با قربانیان سینما رکس, شهرهای کشور به یکبار دستخوش تظاهراتهای ضد دولتی گردید و جوش و خروش مردمی کبار دیکر غلیان نوینی گرفت.بسیاری از ناظران و کارشناسان بر این باورند که سینما رکس زمینه ی سقوط دولت آموزگار را فراهم نمود و شاه ناچار گردید تا ,, جعفر شریف امامی,, را به نخست وزیری انتخاب کند.
شریف امامی دولت خود را ,, دولت آشتی ملی ,, نامید و در اولین نطق خود از جمله گفت:
,, برنامه ما این است که بین تمام طبقات سازش بوجود بیاوریم, با هم تفاهم پیدا کنیم و روی اینها صحبت بشود و بحث بشود و اختلافها بر طرف بشود. نظراتی که آنها دارند, آنچه صحیح است و مطابق قانون است, آنها را عملی کنیم,,.
انقلاب ایران به روایت بی بی سی
اعلان این مواضع قند در دل جناح سازشکار با رژیم شاه آب کرد بطوریکه پاره یی از آنان اکنون به شماتت مردم و نیروهای مبارز پرداخته و مواضع مشترکی دایر بر محکوم نمون ,, تخریب اماکن عمومی,, گرفتند. این جریان بطور همزمان به سیاست توصیه پردازی روی میاورد و آشکارا مبلغ خط مماشات و مسالمت با رژیم میگردد. در این میان علاوه بر پاره یی از روحانیون وابسته به دربار, جبهه ملی و حزب توده نیز به چشم میخورند.
,, طبیعی است که رشد مبارزات رادیکال قهر آمیز جایی برای رهبری رفرمیست و احیانا سازشکار باقی نخواهد گذاشت. بدین ترتیب اوضاع از کنترل خارج شده و نمی توانند نیروهای ازاد شده را به سمت خود جذب کنند. و بخصوص رژیم بعد از تغییر آموزگار مشاهده کرد که امتیاز دادن مردم را خشمگین تر کرده است. لذا بعد از این رژیم موضع سخت تری گرفت و دست به کشتار مردم زد. جناح راست نیز برای از دست ندادن فرصت و گسترش و سازماندهی خود, طبعا ملایمت و مسالمت را ترویج میکند.,,
بررسی مهمترین تحولات سیاسی از نیمه خرداد 57 تا نخست وزیری بختیار – از انتشارات مجاهدین خلق
ادامه دارد