زندان قرچک ورامین بار دیگر در مرکز توجه افکار عمومی و نهادهای حقوق بشری قرار گرفته است؛ جایی که بیش از ۶۰ زن زندانی سیاسی در شرایطی غیرانسانی و به‌دور از هرگونه معیار حقوق بشری روزگار می‌گذرانند.
طی سه هفته اخیر، ویروسی ناشناخته در میان زندانیان این زندان شیوع یافته و با علائمی چون استخوان‌درد شدید، گرفتگی صدا، عفونت‌های حاد تنفسی، ضعف جسمانی و کمبود اکسیژن، وضعیت آنان را بحرانی‌تر کرده است.
شرایط غیرقابل تحمل در بند زنان
این زنان که در تابستان ۱۴۰۴ به‌طور ناگهانی از اوین به زندان قرچک منتقل شدند، اکنون در بندی موسوم به «باشگاه» نگهداری می‌شوند؛ بندی فاقد تهویه و استانداردهای بهداشتی که محل تجمع موش‌ها و حشرات است. ازدحام بیش از ۶۰ زندانی در هفت اتاق کوچک و یک راهروی باریک، نبود تخت کافی و اجبار بسیاری به خوابیدن روی زمین، و وجود تنها سه حمام و سه توالت برای همه، تصویری آشکار از رفتاری غیرانسانی حتی در چارچوب قوانین داخلی ایران به شمار می‌رود.
محکومیت بین‌المللی
وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای رسمی در ۲۸ مرداد، زندان‌های ایران از جمله زندان قرچک ورامین را «نمونه‌ای از بدرفتاری سیستماتیک» خواند. این بیانیه به کمبود آب آشامیدنی سالم، فقدان خدمات درمانی، شرایط غیربهداشتی، شکنجه روانی، خشونت مأموران و ازدحام بیش از حد اشاره کرده و خواستار رسیدگی فوری پزشکی و نظارت بین‌المللی بر وضعیت زندانیان شد.
نمونه‌هایی از وضعیت بحرانی زنان زندانی سیاسی
- آذر کروندی: مبتلا به بیماری قلبی و دیسک گردن، محروم از درمان.
- مولود صفایی: نیاز فوری به جراحی فتق دیافراگم، اما همچنان بدون دسترسی به بیمارستان.
- پروین میرآسان و مریم بانو نصیری: مبتلا به بیماری‌های مزمن و ناتوان‌کننده، بدون رسیدگی پزشکی.
- شماری از زنان سالمند: در آستانه فروپاشی جسمی به دلیل شرایط طاقت‌فرسا.
این محرومیت‌ها مصداق بارز نقض ماده ۱۰ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است که بر رفتار انسانی و احترام به کرامت زندانیان تأکید دارد.
خلف وعده‌های بازگشت به اوین
با وجود اعلام آمادگی زندان اوین برای پذیرش دوباره این زندانیان، وعده‌های مقام‌های قضایی درباره بازگرداندن آنان بارها به تعویق افتاده است. خانواده‌ها این تعلل را اقدامی تنبیهی و انتقام‌جویانه برای درهم شکستن روحیه زنانی می‌دانند که تنها جرمشان آزادی‌خواهی و فعالیت سیاسی است.
بحران غذا و آب؛ فشار مضاعف بر زندانیان
قطع آب و برق در ۲۷ مرداد موجب شد مسئولان زندان از پخت و توزیع غذا خودداری کنند؛ اقدامی که بسیاری از زنان را، به‌ویژه آنان که توان خرید از فروشگاه زندان را ندارند، با گرسنگی و ضعف شدید مواجه کرد. این رفتار مصداق نقض آشکار ماده ۷ میثاق حقوق مدنی و سیاسی است که هرگونه شکنجه و رفتار غیرانسانی را ممنوع می‌داند.