رضا خان – «همکاری با هیتلر»
درپی شکست ترور ملک الشعرای بهار, کوس رسوائی رضا خان در ایران بصدا در آمد. ملک الشعرا از جمله نامداران ادبیات ایران بود که از سوی رژیم خودکامه رضا شاه به زندان و پس از آزادی به اصفهان تبعید گردید.
وی می گوید : « دراین مدت از 1305 تا 1320 نه خود را به مرکز قدرت نزدیک ساختم و نه درصدد نزدیکی به آن فیوضات بودم. بدین جرم و شاید جرائم دیگر دوبار حبسم کردند و ماه ها در زندان بسر بردم و سال تمام در اصفهان گذراندم. برای کمک به معیشت خانواده ام و تدارکات شش فرزندم راهی بدست نیاوردم, زیرا آزادی عمل نداشتم.
ناچار خواستم دیوان اشعارم را که خریداران بسیاری در ایران و هندوستان و فرنگ داشت به چاپ برسانم. این کار را کردم.
یکی از اهل کرم جوانمردی کرد و قیمت کاغذ و چاپ آن را بعهده گرفت. کتاب من تا 208 صفحه به طبع رسید. ناگاه مصدر جلال به شهربانی امر شد که آن را تحت بازرسی و سانسور قرار دهند. از آن سبب آن اوراق بالتمام ضبط شد و آن اوراق و مجموعه کاغذ های چارورق و نیمی خریداری شده در مطبعه مجلس و در شهربانی ضایع و نفله شد». ( تاریخ احزاب سیاسی)
در این دوره سانسور یکی از مهمترین ابزارهایی بود که رضا خان سعی داشت با آن قدرت و ثبات رژیم خود را حفظ کند. براین اساس وی برای تضمین قدرت مطلق خود روزنامه‌های مستقل را بست و راهکار را بدستور انگلیس در تعویض سلطنت جستجو کرد.
در آبان 1304 طرح خلع ید قاجار از سوی رضاخان در دستور کار مجلس قرار می گیرد. با نزدیک شدن به پایان دوره پنجم مجلس , نمایندگان وابسته به رضا خان طرحی را به امضاء می رسانند که براساس آن « احمد شاه معزول و سردار سپه بعنوان نایب السلطنه » انتخاب می گردد. این طرح « سردار سپه » را موظف می ساخت که مجلس موسسان را تشکیل و اصل قانون اساسی را که به موجب آن « سلطنت در خاندان قاجار» است را تغییر دهد و به « خاندان پهلوی » تغییر دهد.
طرح و ماده واحده چنین بود :
« نظر به اینکه عدم رضایت از سلطنت قاجاریه و شکایاتی که از این خانواده می شود به درجه یی رسیده که مملکت را به مخاطره می کشاند, نطر به اینکه حفظ مصالح مملکت مهمترین منظور و اولین وظیفه مجلس شورای ملی است که هرچه زودتر به این بحران خاتمه داده شود, امضاء کنندگان با قید فوریت تقاضا داریم, مجلس شورای ملت تصمیم ذیل را اتخاذ نمایند:
ماده واحده: مجلس شورای ملی بنام سعادت ملت , انقراض قاجاریه را اعلام نموده و حکومت موقت را در حدود قانون اساسی و قوانین موضوعه مملکتی به شخص آقای رضاخان پهلوی واگذار کند…»
دکتر مصدق از جمله نمایندگانی بود که در مخالفت با رضا خان و این طرح در مجلس به سخنرانی پرداخت و سپس در اعتراض مجلس را ترک نمود. وی گفت
«… کاندید ما رئیس الوزرا است . خیلی خوب , رئیس الوزرا رفت و مسند سلطنت را اشغال کرد. آیا می شود گفت مملکت مشروطه باشد, پادشاهش مشغول کار باشد؟ اگر سیر قهقرائی بکنیم, پادشاه , رئیس الوزرا وزیر جنگ و فرمانده کل قوار را یکنفر بدانیم. آیا این استبداد صرف نیست؟ …. من به این شکل از حکومت رای نخواهم داد….اگر شما بخواهید شخص پهلوی شاه بشود, بدون مسئولیت به مملکت خیانت می کنید…».
بهرحال رضا خان توانست پس از مدت کوتاهی و در پی تصفیه های گسترده در دستگاه دربار و دولت و مالا هموار نمودن موانع , در اردیبهشت 1305 تاجگذاری کرده و به سلطنت برسد.
وی با بروی کار آوردن خاندان پهلوی که در خدمت منافع استعمار و بیگانگان بود, نوعی حکومت ملوک الطوایفی تا دهه چهل در ایران برقرار نمود و بدین سان سلطنت قاجاریه منقرض و دیکتاتوری نوینی در ایران شکل گرفت که قریب 55 سال طول کشید.
بدین سان انتخابات مجلس ششم با تمامی دخالت ها و کارشکنی های دیکتاتوری برای عدم راهیابی نمایندگان واقعی مردم , انجام گرفت و از تهران مرحوم مدرس و دکتر مصدق بعنوان نمایندگان اول و سوم به آن راه یافتند.
«رضا شاه که متکی به پشتیبانی ارتش، دیوان سالاری و دربار بود توانست بر نظام سیاسی کنترل مطلق برقرار کند. در بیست سال پیش از به قدرت رسیدن او از دوره اول تا پنج مجلس، سیاستمداران مستقل در شهرها و روستاها مبارزه انتخاباتی می‌کردند اما در دوره حکومت رضاشاه از دوره ششم تا سیزدهم مجلس شورای ملی، مجلس تبدیل به پوششی برای حکومت نظامی عریان تبدیل شد و انتخابات با دستور از بالا و بر پایهٔ فهرست‌هایی از نمایندگان مورد تأیید شاه انجام می‌شد» ( سایت ویکی پدیا)
رضا خان پس از بدست گرفتن زمام قدرت , تمرکز برنامه های خود را بر محور ارتش استوار نمود و با این تکیه گاه , بر اعدام و زندانی کردن مخالفین پرداخت. بدستور وی مجالس مقننه تشکیل می گردد و اموال مردم به نفع دیکتاتور مصادره می شوند, بطوریکه تا پایان حکومت , شاه به یکی از بزرگترین ملاکین و صاحبان صنایع در ایران تبدیل می گردد.
همچنین درپی مساعدت ها و نزدیکی رضا خان به فاشیسم هیتلری , آلمان قبل از جنگ جهانی دوم , مقام سوم تجاری با ایران را بدست می آورد و 48 درصد از راه آهن سراسری نیز به واسطه همین نزدیکی طرح ریزی و ساخته می شود.
ادامه دارد