مهرداد هرسینی
روابط شاه و شوروی
شاه با آسودگی خاطر دست بسوی شوروی دراز میکند و مرزهای ایران با همسایه ی شمالی را ,, مرزهای دوستی و همکاری و صلح ,, مینامد. در شهریور همان سال شاه سفرهایی به کشورهای بلوک شرق مانند بلغارستان و رومانی انجام میدهد و ضمن بستن چندین قرارداد بازرگانی و اقتصادی و همچنین با آمدن ,, کاسگین ,, وزیر خارجه ی شوروی به تهران در اسفند 1351, از روسها خواهان به تعطیلی کشاندن رادیو ,, پیک ایران ,, میشود. به گفته ی شاه اکنون قیمت نفت چهار برابر شده و دستگاه حاکم خود را به یکبار با درآمد ارزی 20 میلیارد دلاری در سال های 1354 الی 55 و تا سال 1356 بالغ بر 38 میلیارد دلار روبرو می بیند. سیل پول های بی رویه به داخل کشور, گرچه چند صباحی به حکومت برای خرید های گسترده ی تسلیحاتی یاری رساند, اما پس از مدت کوتاهی تعادل داخلی و خارجی شاه را بر هم زد. برهم خوردن این تعادل را شاه در کتاب ,, انقلاب سفید,, چنین توجیه میکند:
,, در زمینه ی سیاست اقتصادی لازم است آهنگ رشد و توسع ی اقتصادی متناسب با امکانات مالی و مادی و نیروی انسانی مملکت ادامه یابد. و در راس تنگناها و کمبود ها اقدامات موثر بعمل اید تا پیشرفت بخشهای مختلف اقتصادی هماهنگ گردد,,.
اما بخش عمده ی این درآمدها صرف تجملات شاهانه, مصارف بورکراتیک, فساد علنی دربار, تاسیسات هسته یی, خریدهای تسلیحاتی و امثالهم میگردید. یعنی اساسا پول چندانی برای رفاه و آبادانی و شبکه های زیربنایی, آموزشی و درمانی کشور باقی نمی ماند. با سرازیر شدن پول نفت, بخشی در جامعه بنام ,, طبقه ی اعیان ,, شکل گرفت و به گفته ی فرح, همسر سوم شاه, ,, نبض اقتصادی کشور بدست 15 نفر ,, از فامیل و بستگان درجه اول از جمله خواهران و برادران شاه قرار گرفت. شهرهای بزرگ بویژه تهران عملا به دو بخش مرفه نشین در شمال و فقیر نشین در جنوب با امکاناتی بسیار محدود و خارج از استانداردهای متعارف, هوایی آلوده و مردمی بغایت تهی دست تبدیل گردید. شاه نیز به مانند پدرش اکنون به بزرگترین سرمایه دار جهان تبدیل شده است. برای نمونه روزنامه ی نیویورک تایمز در تاریخ 10 ژانویه 1979 به استناد از بانک جهانی می نویسد:
,, فقط اوراق بهادار متعلق به شاه بیش از یک میلیارد دلار قیمت دارد و نیز مبلغی بین 2 تا 4 میلیارد دلار تنها طی این دو سال آخر از سوی خانواده ی سلطنتی ایران به آمریکا منتقل شده است.,,
نمونه ی دیگر به سهام شاه و خانواده اش در بنیاد ,, پهلوی ,, بر میگردد. بر اساس اطلاعات بدست آمده پس از انقلاب ضد سلطنتی, سهام عمده ی 17 بانک و شرکت بیمه, 25 کارخانه ی صنعتی, 8 شرکت استخراج معدن, 10 کارخانه ی مصالح ساختمانی, 45 شرکت مقاطعه کاری و راه و ساختمان به بنیاد شاه و خانواده اش تعلق داشته است. امتیاز کشت خشخاش در اختیار ,, عبدالرضا ,, و کارهای ساختمن سازی در دست ,, غلامرضا ,, برادران شاه بودند.
در رابطه با تولید و قاچاق مواد مخدر توسط شاه و خانواده ی فاسد پهلوی میتوان به رسوایی بهار 1351 توسط ,, امیر هوشنگ دولو,, از بستگاه شاه اشاره نمود که با ضمانت شخص شاه از زندان آزاد گردید. این جریان , افتضاح بزرگی در اروپا بوجود آورد و انعکاس گسترده یی در مطبوعات آن کشورها یافت.
در کنار تمامی اینها فساد اخلاقی در خانواده ی سلطنتی زبانزد خاص و عام بود. بدستور شاه, اسدالله اعلم مامور میگردد تا تعداد زیادی قمارخانه در شهرهای مختلف کشور برپا نماید. به گفته ی فریدون هویدا, ,, جزیره ی کیش نیز به بهانه ی جلب سیاح و با مخارج هنگفتی و اختلاس از درآمد مملکت تبدیل به تفریگاهی برای خانواده ی شاه میگردد,,.
ادامه دارد