مهرداد هرسینی
ارتش شاه علیه توده های بپا خاسته به میدان آمد
در راستای این سیاست بظاهر مسالمت آمیز بود که شریف امامی نخست تقویم شاهنشاهی را لغو کرد و بسیاری از آخوندهایی را که امروز در حاکمیت نقش دارند را از زندان آزاد نمود.
کمک های دولت به حزب رستاخیز قطع گردید و همچنین اعضاء بد نام خانواده شاه را به خارج از کشور فرستاد. وی در پی این اقدامات با پاره یی از مخالفان سنتی منجمله بازرگان به توافق رسید, تا مراسم عید فطر را به آرامی برگزار نمایند.
شریف امامی در نخستین نطق خود که از رادیو تهران پخش گردید از جمله گفت: ,, بنابر این اکیدا دستور فرمائید که در مکاتبات و مراسلات و اسناد و مدارکی که از حوزه ی وزارات و ادارات تابعه صادر میشود, مفاد الزامی را اجرا و منظور دارند و البته تاریخ شاهنشاهی یا هجری قمری یا میلادی را بر حسب مورد بینالهلالین ذکر فرمایند. آقای منوچهر آزمون وزیر مشاور در امور اجرایی گفتند به موجب قانون اساسی فعالیت همه ی احزاب آزاد خواهد بود و رستاخیز دیگر نمی تواند یک حزب فراگیر باشد.,,
در رابطه با شریف امامی باید تاکید نمود, شاه در سال ۱۳۵۷ که سراسر ایران را تظاهرات و اعتصاب دربر گرفته بود، برای جلوگیری از بحران و انقلاب، مسئولیت نخست‌وزیری را با اختیارات تام به وی سپرد
شریف امامی با ترفند و ایراد چند نطق، بویژه نطق معروف او «من شریف امامی بیست روز پیش نیستم»، دولت بظاهر آشتی ملی را تشکیل داد که تلاش نمود تا با نزدکگی به آخوند ها , بحران انقلابی در جامعه را به بن بست بکشاند.
از جمله اقدامات وی می‌توان به آزادی مطبوعات و رادیو تلویزیون، دادن امتیاز به کارمندان، تغییر تقویم شاهنشاهی به شمسی، بستن مراکز فساد، عزل مدیرانی که نالایق دانسته شدند و انحلال حزب رستاخیز اشاره کرد.
روز 13 شهریورتظاهرات میلیونی مردم که مصادف با عید فطر بود, با آرامش و نظم خاصی برگزار شد. از جمله شعارهای اساسی آن روز ,, زندانی سیاسی ازاد باید گردد,, و ,, شاه جنایت میکند, ارتش حمایت میکند ,, بودند.
,, شاه و دستگاهش با هم نمی خواند. وقتی من گفتم آقا این روز عید فطر این جمعیت که به این ترتیب رفته, این سازمان امنیت شما کارش چیست؟ گفت خاک بر سر این دستگاه. گفتم آقا خوب خاک بر سر این دستگاه, بالاخره چکار میکند؟ این سازمان نتوانست تشخیص بدهد که این قشر مختلف چه کسانی هستند. آن هم با این نظم و ترتیب برای چیست؟,,.
مصاحبه علی امینی- انقلاب ایران به روایت بی بی سی
به نظر بسیاری از کارشناسان, این تظاهرات پیش درآمد و آزمایشی بود از سوی نیروهای سرنگونی طلب و در حالی شکل گرفت که جریانات رفرمیستی و خواهان مبارزات قانونی و مسالمت آمیز, مردم را از شرکت در تظاهرات و گسترش آن همواره منع میکردند. این جریانات نقش تقابل با فشارهای انقلابی جامعه را داشتند و به مثابه ,, سوپاپ اطمینان,, عمل می نمودند. در 16 شهریور تهران شاهد تظاهرات عظیم اعلام نشده یی بود که در آن بیش از نیم میلیون نفر شرکت کردند.
مردم ضمن تهاجم به اماکن دولتی, بانکها و سر دادن شعار های ضد دولتی از جمله شعار ,, مرگ بر شاه ,, سر دادند. این تظاهرات رژیم را غافل گیر کرد و یکبار دیگر بر تمامی فرضیه های مسالمت میز و رفرمیستی دست رد زد و رژیم شاه را که به غلط تصور میکرد بعد از تظاهرات عید فطر اوضاع روبه کنترل رفته است به چالشی جدید طلبید.
,, امروز شاهد دو حرکتیم. یک حرکت هوشیار و بینا با چشمان باز و دارای منطق که مبارزه میکند و هدفش بدست آوردن دمکراسی, برقراری اصولی مترقی قانون اساسی و حمایت دین و مذهب از کشور است. این حرکت هوشیار است. سنگ به شیشه نمی زند. آتش بر پا نمی کند و همانطوریکه در بیانیه
گروهی از این مبارزین ملی مشهود است, آنها مبارزه و تظاهرات را در حد قانونی و منطقی آن توصیه می کنند. جز این هم نمی توان از نیروهای ملی انتظار داشت. اما گروهی هم هستند که در عین آنکه خواستار همان آزادی هستند به صفت عکس العمل غلط دستگاه, مشتی پر از سنگ دارند.,
علی امینی – اطلاعات 16 شهریور 1357
ادامه دارد